جرثقیل نوعی ماشین آلات سنگین است که برای بلند کردن و جابجایی اجسام یا مواد سنگین استفاده می شود. این شامل یک بالابر یا مکانیزم بالابر است که بر روی یک سکو یا برج نصب می شود که به نوبه خود توسط مجموعه ای از کابل ها، طناب ها یا زنجیر پشتیبانی می شود. جرثقیل ها را می توان در کاربردهای مختلفی از جمله ساخت و ساز، ساخت، حمل و نقل و تدارکات مورد استفاده قرار داد.
اجزای اصلی جرثقیل شامل بوم (بازوی جرثقیل)، بالابر یا وینچ (مکانیسم بالابر) و چرخ دستی (مکانیسمی که بالابر را در امتداد بوم به حرکت در می آورد). جرثقیل ها همچنین ممکن است دارای اجزای اضافی باشند، مانند برآمدگی (برای تثبیت جرثقیل)، وزنه های تعادل (برای متعادل کردن بار در حال بلند شدن)، و وسایل ایمنی مختلف.
جرثقیل ها دارای طیف گسترده ای از اندازه ها و طرح ها هستند، از جرثقیل های متحرک کوچکی که می توانند پشت کامیون بکسل شوند تا جرثقیل های برجی عظیم که می توانند به صدها فوت در هوا برسند. برخی از جرثقیل ها برای کاربردهای خاص مانند جابجایی کانتینر یا ساخت پل طراحی شده اند، در حالی که برخی دیگر تطبیق پذیرتر هستند و می توان از آنها برای کارهای مختلف استفاده کرد.
برخی از جرثقیل‌ها علاوه بر عملکرد اصلی بالابر خود، مجهز به ابزارها یا ملحقات تخصصی مانند سطل، آهنربا یا چنگال هستند که به آنها اجازه می‌دهد کارهایی مانند حفاری، لایروبی یا جابجایی مواد را انجام دهند. بسیاری از جرثقیل های مدرن به فناوری های پیشرفته ای مانند ردیابی GPS و کنترل از راه دور نیز مجهز هستند که کارایی و ایمنی آنها را بهبود می بخشد.
